آشنایی با شهرستان جوانرود+تصاویر جوانرود کرمانشاه

اقلیم : معتدل
مساحت جوانرود : ۷۷۲
جمعیت جوانرود : ۶۲۷۹۷
شهرستان جوانرود یکی از شهرستانهای زیبا و تاریخی کرمانشاه است که در شمال غربی این استان قرار دارد که از شمال و شرق به شهرستان روانسر، از جنوب به شهرستان دالاهو و از غرب با شهرستان ثلاث بابا جانی و کشور عراق هم مرز است.
جوانرود همان محلی است که حمدلله مستوفی در «نزهت القلوب» از آن به عنوان «الانی» نام برده است با این حال در مورد پیشینه تاریخی جوانرود اطلاعات زیادی در دست نیست.

جوانرود روی نقشه

شهرستان جوانرود دارای ۲ بخش ، ۴ دهستان و ۱۲۸ روستا بوده و از لحاظ وضعیت جغرافیایی دارای آب و هوایی معتدل و کوهستانی تا سرد با متوسط میزان بارندگی سالیانه ۵۰۰ تا ۵۵۰ میلیمتر در سال و رطوبت نسبی ۵۲% بوده و مساحت جنگل‌های آن ۴۷۹۲۵ هکتار و مراتع شهرستان ۱۲۶۶۴ هکتار می‌باشد .

جوانرود و دلیل نامگذاری آن:
شهر جوانرود به هفت قلعه و قلعه جوانرود مشهور است و دارای چند محله معروف به اسامی : هلانیه ، زمین شهری ، گرگه چال ، عه مه له ، باباجانی ، سنجابی و قرگه که مقر حاکم نشینان محل بوده است ، در کتاب کردستان ، نوشته شیخ محمد مردوخ آمده است که قلعه‌های شهر را امان الله خان والی کردستان در سال ۱۲۲۴ هـ . ق بنا نهاده است ، اصل قلعه در جای مرتفعی واقع شده بود که تقریباً ۲۰ متر و نیم از سطح آبادی بوده است .

در این قلعه‌ها امارات عالیه بنا شده بود . آبی را از کوهستان مشرف به آنجا ، بداخل قلعه آورده بودند و استخر‌های بزرگی ساخته بودند که از این استخرها ، آب به میان قلعه برده و حوض‌های متعددی دردرون قلعه ساخته شده بود که پر از آب می‌شد و در اطراف قلعه ، باغهایی که دارای درختان زیادی بوده وجود داشته است .

قلعه مذکور از بی مبالاتی حکام آن روز رو به نابودی نهاده است . متاسفانه بقیه قلعه‌ها در اثر جنگ‌ها یی که در شهر اتفاق افتاده از بین رفته است و بیشترین خسارات در زمان جنگ گریش خان در سال ۱۳۴۲ هـ . ق بر قلعه‌ها وارد شده است .

علت نامگذاری این دیار به معانی گوناگون شرح داده شده است . که اولاً شهر را قلعه جوان رو می‌خوانند و به این معنی که قلعه هایی در اطراف شهر ساخته بودند و تعداد آن‌ها هفت تا قلعه بوده که به هفت قلعه مشهور بوده است . قلعه اول که به قلعه کهن مشهور بوده و هم اکنون نیز به عنوان برج در میان جوانرودی‌ها معروف است دومین برج به برج تازه معروف بوده است . سوم قلعه که بر روی تپه نقار خان ساخته بودند . چهارم قلعه هم که در شهر جوانرود شروع به احداث آن کرده بودند نیمه کاره رها کرده و آن را به اتمام نرسانیده بودند پنجم قلعه در شهر پاوه بوده است . ششم قلعه را بر روی قلعه‌های ترکه ساخته بودند ولی هفتم قلعه کسی به یاد ندارد و بعضی هم می‌گویند در اطراف مزران یا زمکان ساخته اند .دوم اینکه جوانرود از کلمه جوان رو تشکیل شده است که جوان به معنی جوانی و جوانان و رو به معنی گریان و زاری. چون در آن جوانرود بیشتر در مرکز جنگ قرار داشته و جوانان زیادی را از دست می‌داده به این اسم خوانده شده است .

مکان‌های دیدنی و تاریخی جوانرود
غار کاوات‌ در شمال دره‌ قوری‌ قلعه مهم‌ترین مکان دیدنی شهرستان جوانرود را تشکیل می‌دهد.

صنایع و معادن
در شهرستان جوانرود رشته‌های صنایع کارگاهی کمد سازی، کابینت سازی، موزاییک سازی، بلوک زنی و چوب بری رواج کامل یافته است. در زمینه صنایع دستی بافت گلیم‌های عشایری با طرح‌های کردی و جاجیم‌های مرغوب و کم نظیر و نیز بافت انواع شال و جوراب و دستکش پشمی از رونق ویژه برخوردار است.

کشاورزی و دام داری
شغل اصلی مردم جوانرود کشاورزی و دام‌داری است. آب کشاورزی از رودخانه‌ها فراهم شده و محصولات کشاورزی جوانرود عبارتند از گندم، جو، بنشن، گیاهان علوفه ای، سیب، آلو، توت، گردو، و انگور، که از این میان بنشن، گردو، سیب، و آلو جزء صادرات این شهر نیز به شمار می‌آیند. دامداری و دامپروری از فعالیت‌های بسیار مهم شهرستان جوانرود است. این امر به دلیل وضعیت خاص منطقه و زندگی عشایری رایج در ناحیه و اختلاف آب و هوایی در فواصل کوتاه می‌باشد. هم چنین در این شهرستان پرورش زنبور عسل رونق چشمگیری دارد.

مشخصات جغرافیایی
شهرستان جوانرود از شمال به شهرستان پاوه، از جنوب به شهرستان اسلام آباد غرب، از جنوب باختری به شهرستان سر پل ذهاب، از باختر به کشور عراق و از خاور به شهرستان کامیاران محدود می‌شود. جوانرود مرکز شهرستان جوانرود، در درازای جغرافیایی ۲۹ درجه و ۴۶ دقیقه و پهنای جغرافیایی ۴۸ درجه و ۳۴ دقیقه و در ۱۳۰۰ متری از سطح دریا، در ۸۶ کیلومتری شهر کرمانشاه و در مسیر راه چقا نرگس – باینگان قرار دارد. جوانرود در دره ای قرار گرفته است که از شمال و شمال باختری به کوه‌های گرده برگیر و چاه قلی محدود است و رود زیمکان با گذشتن از به سوی شمال باختری می‌رود. آب و هوای این شهر معتدل و نیمه مرطوب است.

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
جوانرود همان محلی است که حمدلله مستوفی در «نزهت القلوب» از آن به عنوان «الانی» نام برده است. در حال حاضر نیز آب آشامیدنی شهر جوانرود، از آب سراب معروف «الانی» به دست می‌آید. حمدلله مستوفی از الانی یا جوانرود امروزه به عنوان قصبه ای معتبر با هوای خوش، آب‌های روان، علفزارهای نیکو، شکارگاه‌های خوب و ناحیه ای با محصولات غلات نام برده است. در دوره شاه طهماسب صفوی جوانرود بیش از صد قریه داشته و در اطراف آن قلعه هایی نیز قرار گرفته بوده است. درویش سلطان (فرزند صفی خان سلیمان گوران – والی جوانرود) بر خرابه‌های الانی، قلعه، مسجد، بازار و مدرسه ساخته است. جوانرود در دوران افشاریه و تا اواخر دوره زندیه مورد توجه خاص حکمرانان بوده است. در دوره قاجاریه، حکومت جاف و جوانرود در دست برادر و فرزندان امان الله خان والی بود. امان الله خان والی، حکومت جاف و جوانرود را به محمد صادق خان پسرش واگذار نمود. حکومت جوانرود بعد از سال ۱۳۲۰ به یکی از بیک زادگان رستم بیک جاف واگذار شده بود. این شهر در حال حاضر بسیار آباد و توسعه یافته است و طبیعت و فضایی زیبا دارد.

آب و هوای جوانرود
آب وهوای منطقه جوانرود معتدل کوهستانی می‌باشد، وزش جریانهای مرطوب غربی و نزولات جوی مناسب و وجود ارتفاعات و کوههای بلند سرتاسر منطقه را پوشانیده است. هوا درتابستان معتدل و در زمستان سرد است، سرمای هوا معمولاٌ از آذرماه شروع شده و تا پایان اسفند ماه ادامه دارد ریزشهای جوی در منطقه جوانرود فراوان و در مناطق مرتفع بصورت برف می‌باشد و هرچه از کوهستان به طرف دشت می‌رویم از اعتدال هوا کاسته می‌شود به طوری که مناطق غربی و جنوب شرقی جوانرود به طور محسوس گرمتراز دیگر نواحی می‌باشند. در شهرستان جوانرود سه باد مهم دیده می‌شود: بادهای غربی، بادشمال و باد زلان.

پوشش جنگلی وگیاهی و وضعیت اراضی منطقه:
به علت نزول باران کافی در منطقه جوانرود پوشش گیاهی خودرو بسیار فراوان می‌باشد که مهمترین آنها جنگلها، مراتع و پوشش گیاهی گسترده کوهستانی و کوهپایه ای می‌باشد. جنگلها و بیشه‌های منطقه جوانرود شامل درختان بلوط، مازوج، ونوشک، زالزالک وحشی، امرود(گلاب کوهی)، بادام کوهی، آلبالوی کوهی، گون، انجیرکوهی و درخت بید می‌باشد. درنواحی کوهستانی و هموار منطقه انواع گیاهان خوراکی و دارویی می‌روید که به زبان کردی می‌توان به : توله که، وله ره، پرنه، خوژه، کاشمه، کلاقن، پبتز وحشی، شنگ، قازیاخه، ریواس، سوره بنه، پیچک و از گیاهان خوشبو ودارویی می‌توان به: وره کرمه ر، به رزه لنگ، شه وبو و چنور اشاره کرد.

رودهای جوانرود
شهرستان جوانرود دارای رودخانه‌های فصلی و دائمی زیادی بوده که مهمترین آنها آب سفیدبرگ و رود لیله می‌باشد. کلیه رودخانه‌های شهرستان جزء حوزه آبریز خارجی محسوب شده چرا همه آنها نهایتاٌ از کشور خارج و به رودخانه دجله می‌ریزند.

آب سفید برگ
این رودخانه از کوههای جنوب شرقی پاوه سرچشمه می‌گیرد یکی از شاخه‌های آن آب خلفیه از رودخانه‌های جاری در شهرستان پاوه است که در روستای نوخاص در دهستان منصورآقایی با ریزابه‌های شرقی مخلوط شده و به نام سفید برگ به دهستان شروینه شهرستان جوانرود وارد می‌شود این رودخانه از دره شمالی کوه گرده برگیر عبور کرده بطرف غرب روان شده و در دهستان شروینه از کنار روستای سفیدبرگ می‌گذرد و نهایتاٌ در شمال غربی روستای سرخه بان پایین به رودخانه لیله می‌ریزد.

رود لیله
رود لیله از دامنه شمالی کوه بند گاز در دهستان دولت آباد سرچشمه گرفته و روبه شمال از کنار روستاهای پشت تنگ شاینگان، ده رش و سیاران از روستاهای دهستانهای دولت آباد و بازان گذشته وارد دهستان شروینه شده پس از سیراب ساختن روستاهای ده توت و شروینه سرانجام در شمال باختری روستاهای سرخه بان سفلی با آب سفیدبرگ در می‌آید سپس بطرف شمال غربی روان شده وارد دهستان کلاش می‌گردد.

کوههای جوانرود
شهرستان جوانرود در ناحیه ای کوهستانی واقع شده و دارای کوهها و ارتفاعات متعددی می‌باشد. کوههای سرملکشاه، کشه کوه و ماموکران در این شهرستان و در دهستانهای شروینه و بازان وجود دارد. کوه سرملکشاه در دهستان شروینه در جنوب روستای هانولان با ارتفاع ۲۳۹۷ متر از سطح دریا که رود لیله از دامنه شمالی آن می‌گذرد قرار دارد. این کوه از جنوب به کوه سیاه با ارتفاع ۲۵۴۰ متر متصل می‌شود. کشه کوه که از شرق به کوه سیاه متصل می‌شود دارای ارتفاع ۲۵۴۰ متر از سطح دریا بوده و به عنوان یکی از سرچشمه‌های رود لیله به شمار می‌رود. کوه ماموکران نیز که در شمال به کوه سیاه متصل می‌گردد در دهستان بازان در غرب روستای سراب برده زنجیر واقع شده و ارتفاع آن به ۲۰۵۰ متر از سطح دریا می‌رسد. از دیگرکوههای این منطقه کوه کانیکن در شمال این مجموعه در دهستان بازان در ۱۶ کیلومتری جنوب غربی جوانرود و غرب سیاران نهراب به ارتفاع ۲۰۸۶ متر از سطح دریا واقع شده که از جنوب به کوه کان دزدان در این دهستان و در ۱۷ کیلومتری جنوب غربی جوانرود و غرب روستای نهراب با ارتفاع ۲۰۱۰ متر از سطح دریا قرار داشته که از جنوب شرقی به کوه بندگاز می‌پیوندد.

راههای ارتباطی
شهرستان جوانرود از سمت شرق از طریق یک راه آسفالته با کانون شهری کرمانشاه با فاصله ۸۷ کیلومتر و از سمت غرب نیز به شرستان ثلاث باباجانی در ارتباط است. لازم به ذکر است فاصله هوایی کانون شهری جوانرود تا تهران ۴۵۶ کیلومتر است. درجدول ذیل فاصله این شهرستان با شهرستانهای استان درج گردیده است.

اقتصاد جوانرود
درآمد مردم شهرستان عمدتاٌ از راه کشاورزی و دامداری به دست می‌آید. مردم شهرستان جوانرود به دلیل درصد بالای بیکاری از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردار نبودند که با پیگیری مسئولین وقت در سال ۱۳۷۵ مرز شیخ صله در ثلاث باباجانی باباجانی فعال شد که تأثیر به سزایی در رونق اقتصادی مردم شهرستان گذاشت تا جایی که در جوانرود بازاری موسوم به بازارچه در سیل بند جنوبی شکل گرفت که بیکاری زیادی را مشغول به فعالیت نمود. این بازارچه تقریباٌ تمامی بازارهای سطح استان را تحت تأثیر قرارداد و هرساله پذیرای مهمانان زیادی از تمام نقاط کشور است.

در زمینه‌ی صنایع دستی؛ بافت گلیم‌های عشایری با طرح‌های کردی و جاجیم‌های مرغوب و کم نظیر و نیز بافت انواع شال‌و جوراب و دستکش پشمی در شهرستان جوانرود از رونق ویژه ای برخوردار است.

پوشش مردم جوانرود
مردم جوانرود لباسهای سنتی پیشینیان خود را حفظ کرده و هنوز آنها را می‌پوشند. پوشش مردان این منطقه چوخه و رانک می‌باشد که معمولاٌ پشمی و نخی است و روی آن شال می‌بندند. در این منطقه از کلاش هورامی در فصول گرم استفاده می‌کنند. اکثر مردان جوانرود کلاه نخی بر سرنهاده و دستمال ابریشمی دور آن می‌بندند که به آن (کلاودزمال) می‌گویند. زنان جوانرود در پوشیدن لباس رنگارنگ و زیبا زبانزد می‌باشند. آنها روی پیراهن بلندشان سخمه ای پوشیده و روی آن نیز کوا و سلته به تن می‌کنند. زنان این منطقه اغلب (فس و لچک) به سر می‌کنند و به وسیله یک رشته مهره‌های طلایی که به آن (زیرچناکه ) می‌گویند کلاه را نگه می‌دارند. برای زیبایی بیشتر دور سرهم چتفه و گولنگ می‌بندند که از نوار پهنی با منگوله‌های بزرگ و کوچک تشکیل شده و حجاب کامل آنها را تشکیل می‌دهند.

غار کاوات

غار کاوات

غار کاوات جوانرود

پوشاک در بازارچه مرزی جوانرود

بازارچه مرزی جوانرود

بازارچه مرزی شهرستان جوانرود

منبع :
www.ostan-ks .ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=GENERALTEXT&CategoryID=21001aab-5cd2-4315-9b52-00e220d6e959&WebPartID=6f07e0cd-9ada-47b6-b4d8
www.kermanshah.maj .ir/HomePage.aspx?TabID=5033&Site=javanrood&Lang=fa-IR
shahrejavanrood .persianblog.ir/post/47
تیشینه