تصاویر و معرفی شهرستان آمل مازندران

اقلیم : معتدل
جمعیت آمل در سال ۱۳۹۰ : ۳۷۰۷۷۴
شهرستان آمل از شمال به شهرستان محمود آباد، از شمال شرقی به شهرستان بابلسر، از شرق به شهرستان بابل، از جنوب به استان تهران و از مغرب به شهرستان نور محدود است.

موقعیت آمل رو نقشه استان مازندران

آمل از شهرهای قدیمی و فلاتی ایران است که پیشینه آن به دوره قبل از اسلام می‌رسد. این شهر به بام ایران، و شهر عرفا و فیلسوفان،و شهر هزار سنگر و اولین شهرعلویان معروف است.واژه آمل، حرف « آ » در زبان ایرانیان قدیم کاربرد «ضد » داشته و « مُل » به معنی مرگ و « آمل » ترکیبی از ضد مرگ مانند امرداد و مرداد است . آمل به معنی بی مرگ است یعنی تو را مرگ مباد.

مردم آمل
مردم آمل از نژاد اصیل آریایی‌ها هستند که در اولین ورود خود به آمل آمده اند، مردم آمل به طور عمده فارسی و مازندرانی از ساکنان استان مازندران و استانهای همجوار می‌باشند. البته بعضی از بزرگان بهائی وعلویان از کشورهای خارجه در این شهر زندگی میکنند.

زبان مردم آمل
بعد از اسلام زبان و خط پهلوی در مازندران بیشتر از سایر مناطق ایران متداول بوده است.زبان طبرستانی کمتر از زبان‌های دیگر تحت تاثیر زبانهای بیگانه قرار گرفته است.زبان مردم آمل فارسی و طبری و به لهجه آملی می‌باشد.

گاهشمار
آمل و مازندران دارای تقویم مستقل هستند که آن تقویم تبری است.علاوه بر ماههای رسمی از ماه تبری استفاده می‌کنند که در زمان یزدگرد آغاز شده است.

دین مردم آمل
اسلام دین نخست شهر محسوب می‌شود و این شهر اولین مرکز حکومت دین شیعه دوازده امامی بوده است،آمل تنها شهری در ایران بوده است که در وصیت نامه خصوصی سید روح الله خمینی آمده است.

آب و هوای آمل
آب و هوای آمل بسیار مطبوع و سبک و هوای شمالی است و در کنار هراز رود ،رودخانهٔ هراز قرار گرفته، و از مراکزگردشگری فرهنگی و اقتصادی ایران محسوب می‌شود؛ و آب هوای آمل در تابستان‌ها گرم و مرطوب و در زمستانها ملایم. حداکثر ریزش باران در ماه آذر و حداقل آن نیز در ماه تیر است.

تاریخچه اساطیری می‌توان گفت آمل پایتخت اساطیری است چون نبردهای فریدون آرش ضحاک کیخسرو و … در زیر پای دیو سفید آمل انجام شده است.شهر آمل از روزگاران کهن همواره شهری آباد و پر رونق بوده است. سیمای این شهر باستانی، از لا به لای هزاره‌های مه گرفته‌ی تمدن‌های پیش آریایی در فلات ایران رخ نموده و پیشینه‌ی تاریخی آن با افسانه‌ها و اساطیر پرشکوه ایرانی در هم آمیخته است. نام آمل شانزده بار در شاهنامه‌ی سترگ فردوسی یاد شده است.فریدون، پادشاه اسطوره ای که اژدهاک ماردوش را درون چاهی در دماوندکوه آویخت، خود پرورش یافته‌ی دامان البرز بود و پژوهشگران، پایتخت او را حوالی آمل می‌دانند و امروز نیز باشندگان لاریجان، دشت خرمی در پای دماوند را تخت فریدون می‌خوانند.سال‌ها بعد، در عصر پادشاهی نواده‌ی وی، منوچهرشاه، سپاه توران از جیحون گذشت و سراسر شمال و شمال شرقی ایران را تصرف کرد، ولی به واسطه‌ی مقاومت دلاورانه‌ی ایرانیان، پشت دروازه‌های آمل زمین گیر شد و به موجب پیمان صلحی، آرش کمانگیر تیری از دماوندکوه در اطراف آمل تا فرارود در آسیای میانه رها کرد و جان داد و مرزهای ایران را باز تا آن سوی جیحون کران داد.

تاریخچه شهرستان آمل
بعضی‌ها معتقدند تاریخ آمل با افسانه‌ها پیوند خرده است.گرچه آمل قدمت آن به اول آریایی‌ها و قبل از اسلام بر می‌گردد ولی به خاطر اینکه در زمان آماردها آمل رونق خاصی گرفته و از آن دوره تمام اراضی آمل رونق ویژه ای در تمامی زمینه‌ها گرفت و از آن جا آمل جدیدی در کنار رود هراز روی کار آمد.در عصر صفوی آمل رونق فراوان گرفت و حکام صفویه به مازندران دلبستگی خاص داشتند. شاه عباس که به آمل علاقه زیاد داشت به دستور او جاده کنار رودخانه هراز آباد شد و در طول راه برای توقف چهارپایان و افراد کاروانسرا ایجاد کردند جاده شوسه‌ای که آمل را به ساری و گرگان وصل می‌کرد، درزمان او احداث شد. از این شهر با عنوان “پایتخت دنیای مسکون” به جهت بزرگی و عظمت آن یاد می‌شده است.

در عصرهای متفاوت
آمل از جمله شهرهای پر تحول و پر حادثه در تاریخ کهن جهان بوده از آغاز تاریخ باستان تا معاصر،می توان در مجموع به این گفتار رسید که:آمل در زمان سلسله‌های صفوی،علوی،و به معدود مواقع قاجار و سلسله‌های فریدون و رستم و حکومت مرعشی و دوره زندیه دوران خوب و یا دوران طلایی اسلام و تاریخ کهن را پشت سر گذاشته و در دوره ایخانی و سلجوقیان و غزنویان و افشار دوران بدی را پشت سر گذاشته است.

محیط طبیعی
آمل از نظر ناهمواری به سه قسمت جلگه ای و کوهستانی و قسمتی هم آبی تقسیم می‌شود،جلگه آمل در دوره کواترنی به وجود آمده است.و کوهستانی امل باید گفت رشته کوه البرز به صورت دیواره ای جلگه ای کنار دریا مازندران را از قسمت داخلی ایران جدا نموده و در نتیجه حرکت کوهزایی عظیم آلپی می‌باشد.از عوامل موثر آب و هوای منطقه آمل می‌توان به وجود کوه‌های البرز و کوه دماوند در آمل و ارتفاع مکان پوشش گیاهی،نزدیکی به دریاچه بزرگ جهان(خزر)و تاثیر پذیری آن از بادهای مرطوب غربی و سری شمال و هچنین بادهای محلی،عرض طبیعی،پیش امدن توده‌های شمالی و غربی که در بین عوامل فوق نقش کوه‌ها و دریای خزر و بادها و جنگل‌ها بیش از سایر عوامل ارزیابی می‌باشد.

خیابان‌های مهم و اصلی آمل
آمل از جمله شهرها اصلی و مرکزی است و به عنوان قلب شمال یاد می‌شود.همچنین مراکز مهم و اصلی آمل در کنار رود هراز است ولی با توجه به گسترش شهری به مناطق مختلف هم کشانده شده و معماری شهری امل بازتر شده است و همچنین معماری برون شهری توسط بزرگراه‌ها و کمربندی‌ها به داخل شهر و پنج خیابان اصلی مرکز شهر ختم می‌شود.

معماری و گردشگری
شهرستان آمل با زیبایی وصف ناپذیر در مرکزاستان مازندران در دامنه جنگلی و زیبای البرز و کوه دماوند با وجود بیشترین جاذبه‌های گردشگری مازندران و امکانات پذیرایی وتفریحی است که لقب نگین جهانی در قلب شمال کشور را به خود اختصاص داده است و به عنوان یکی از تاریخی‌ترین شهرها و شهر قدیم آمل و جاذبه‌های زیبا و سرسبزی با وجود جاده پر تردد کشور یعنی جاده هراز توریست‌های زیادی از سراسر ایران وجهان به این شهر زیبا سفر کرده و یا از آن گذر میکنند.آمل از شهرهای باستانی با معماری ایرانی محسوب می‌شود که بیشترین معماری را در زمان صفویان،اسلام،قاجار به خود دیده است.

فرهنگ و مراسم‌ها شهرستان آمل به شهر علم و فلسفه و هزار سنگر و دیار علویان و مرعشیان و اشکانیان در ایران معروف است.از نظر شعر، ادب، هنر، خطاطی، تاریخ، سیاست، فقه، تفسیر و فلسفه مشاهیر زیادی از این شهر برخاسته‌اند. آمل از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌گردد، پس از گرویدن مردم آن به اسلام، برخی از مراسم باستانی بسته به فرهنگ مردمان مختلف مازندرانی با آداب اسلامی در آمیخته و بنا بر این شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است.

تیرگان
تیرماسیزه شو یا تیرگان یکی از جشن‌های ایرانی در روز تیر از ماه تیر برابر با سیزدهم تیرماه است. عده‌ای این جشن را در روزهای دیگر و از جمله در دهم تیر برگزار می‌کنند که به اعتقاد استادان ایران‌شناس نادرست است.جشن همه ساله در کوه دماوند, آمل انجام می‌شود و همه ساله توسط زرتشتیان ایران در بیشتر شهرهای جهان و ایران نیز برگزار می‌شود.

موسیقی
موسیقی منطقه آمل در قالب مناطق مرکزی شمال ایران بررسی نمود از همین رو تقریبا همه نغماتی در مناطق مرکزی شمال ایران رایج است در این منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد که از مشهور‌ترین آنها نجوا و امیری خوانی و گهره سری و مازندرانی خونش و طالبا است.شهرهای طالبا و امیری و لاره از شعرهایی هستند که با سوز خوانده می‌شود و بر روی شنونده تاثیر خاصی می‌گذارد.نوروز خوانی سنت اصیلی است که اولین منطقه قبل از اسلام در آمل اجرا شد و بعدها به جاهای دیگر مازندران و ایران گسترش یافت و بعد از اسلام این اشعار این نو خاوندن با مدح و منقبت ائمه در هم آویخت و از این شکل قدیمی حیث اشکالی نو یافت.

حیوانات نادر
آمل از جمله شهرهای جهان است که در آن حیوانات نادر مانند بزهای کوهی ،پرندگان اهلی،و حسوانات کوچک و نادر و بازها عقاب‌ها و گوزن‌های متعدد در ان یافت می‌شود که بیشتر این حیوانات در منطقه حفاظت شده یا جنگلی یافت می‌شود.متاسفانه حیوانات مانند پلنگ آمل و ببر مازندران نسلشان منقرض شده است.

اسب خزر
اسب خزر اسب کاسپین این نژاد اسب برای اولین بار در سال ۴۴-۱۳۴۳ شمسی توسط خانم لوئیز فیروز و با انگیزه دستیابی به اسبهای مناسب جهت آموزش سوارکاری و سواری آزاد به کودکان و نوجوانان در اطراف آمل به صورت تصادفی مورد شناسایی قرار گرفت. نامبرده به واسطه داشتن تحصیلات در علوم دامی و آشنایی با انواع نژادهای اسب، به سرعت به ویژگیهای منحصر به فرد و ارزشهای خاص این نژاد پی برد و بر اساس مطالعات و تحقیقات خود در طی مدت کوتاهی جوامع بین‌المللی پرورش اسب را مجاب به قبول این نوع اسب کوچک ایرانی به عنوان نژادی منحصر به فرد نمود.

پلنگ آمل
این نوع پلنگ در طی چند دهه‌های قبل وجود داشت و بعد‌ها بعد نابود شدن جنگل‌ها به طور عجیبی نسل این گونه از پلنگ‌ها پر قدرت نا پدید شد این گونه پلنگ‌ها از نسل پلنگ‌های اسیایی هستند.

افعی دماوندی
افعی دماوندی آمل، ازخطرناک‌ترین وکمیاب‌ترین افعی هاست که در منطقه لار و دماوند آمل یافت می‌شود.یک خزنده شناس جوان به نام “خسرو رجبی زاده”پایان نامه فوق لیسانس خودرابه طورتخصصی افعی دماوندی انتخاب کرده است.وی افعی دماوندی راشرقی‌ترین افعی کره زمین میداند.وی میگوید:این افعی حدود۳۸سال پیش توسط دکترمحمودلطیفی پایه گذاربخش جانوران سمی انستیتورازی کشف شد.وی هنگام تحقیق پیرامون برخی ازمارهاپس ازدقت درظاهرمارهامتوجه تفاوت یکی ازآنهابابقیه میشود.بررسی‌های دقیق ترنشان دادکه این گونه کشف جدیدی است.این افعی جدیدبه آلمان فرستاده شدوبابررسی سه نفرازبهترین متخصصان وخزنده شناسان نام گونه جدیدبه احترام دکترلطیفی Viperalatifiگذاشته شد. افعی دماوندی بعداز افعی جعفری مهلک‌ ترین سم رادارد.این افعی درحال حاضردرلیست اتحادیه جهانی حفاظت دررده آسیب پذیرقرارگرفته است.

از حیوانات پرورشی آمل می‌توان به اردک،تیرنگ،غاز،بوقلمون،جو جه‌های محلی، می توان نام برد.

اقتصاد
در طول تاریخ این شهر،آمل به واسطه مرکزیت در منطقه البرز و واقع بودن در یک منطقه حاصلخیز به محل طبیعی برای مبادلات خارجی و ایرانی تبدیل شده بود،صاحب کتاب العالم نقل می‌کند که وقتی داخل شهر آمل شدم صدها تاجر بغدادی و یونانی دیده ام که برای خرید طلا و نمد طبری آمده بودند،آمل در مرکز راه تاریخی و کهن ایرانی قرار د