تصاویر و معرفی شهرستان نهاوند

مجموعه: شهرهای ایران, گردشگری تعداد بازدید: 2926 تاریخ : ۱۹ مرداد ۱۳۹۵

اقلیم : سرد
جمعیت شهرستان نهاوند ۱۳۹۰ : ۱۸۱۷۱۱ نفر

شهرستان نهاوند از شمال به شهرستان تویسرکان، از شمال باختری به شهرستان کنگاور (از استان کرمانشاه)، از خاور به بخش سامن (از شهرستان ملایر)، از جنوب به شهرستان سلسله و دلفان (از استان لرستان) و از باختر به شهرستان کرمانشاه محدود می‌شود.

موقعیت شهرستان نهاوند روی نقشه استان همدان

نظریه‌های مختلفی از پیشینه‌ی تاریخی این منطقه باستانی باقی مانده است. برخی از مورخین نهاوند را محل پهلو گرفتن کشتی نوح می‌دانند.

مشخصات جغرافیایی

مرکز شهرستان نهاوند ۱۶۶۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. این شهرستان از ۲ بخش مرکزی و خزل تشکیل شده است. رود گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند است که پس از عبور از دشت نهاوند با نام سیمره وارد استان لرستان می‌شود و سپس با نام کرخه به خوزستان سرازیر شده و در نهایت به باتلاق هور العظیم در خاک عراق می‌ریزد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۷۵ جمعیت نهاوند برابر با ۱۸۴۱۶۰ نفر بوده است. مردم منطقه به فارسی با گویش لری ( لکی ) سخن می‌گویند و مسلمان و شیعه مذهبند.
مرکز شهرستان نهاوند توسط راه‌های زیر با شهرستان‌های مجاور مرتبط می‌شود:
۱- راه آسفالت درجه یک نهاوند- بروجرد با جهت جنوب خاور به طول ۵۰ کیلومتر
۲- راه آسفالت درجه یک نهاوند – ملایر به طول ۵۵ کیلومتر به سمت خاور
۳- راه آسفالت درجه یک نهاوند – کنگاور- اسد آباد – همدان به طول ۱۱۵ کیلومتر
۴- راه آسفالت درجه یک نهاوند- کرمانشاه به طول ۱۲۰ کیلومتر
۵- راه آسفالت فرعی نهاوند – ملایر به طول ۵۰ کیلومتر

بنابر پژوهش‌های پاره‌ای از زبانشناسان ایرانی، واژه نَهاوند به معنی شهر یا آبادی قرار گرفته در پیشِ رو است، زیرا «نَها» در زبان‌های ایرانی به معنی پیش و وند از فعل کهن «وندیدن» به معنی نهادن گرفته شده‌است. بنابراین نهاوند یعنی «نهاده در پیش رو». به همین صورت واژه دماوند که صورت اصلی و قدیمی‌تر آن دُمباوند و دُنباوند ضبط شده به معنی «قرارگرفته در پشت» است زیرا دُنب در زبانهای ایرانی به معنی دنباله و پشت است.

به استناد تحقیقات باستان‌شناسان در تپه گیان (روستایی در ۱۸ کیلومتری جنوب باختری نهاوند ) در حدود ۳۷ قرن قبل از میلاد مسیح قومی در این منطقه زندگی می‌کرد که تمدنی شبیه تمدن بین النهرین داشت و بعدها به دست اقوام دیگر اروپایی و آسیایی از بین رفت.
منطقه نهاوند دارای سراب‌های زیادی است که باعث شده اند کشاورزی منطقه از رونق خاصی برخوردار باشد. دام‌داری و پرورش طیور نیز از دیگر مشاغل اصلی مردمان این ناحیه است. صنایع دستی نیز در کنار دام‌داری و کشاورزی از فعالیت‌های مهم مردم این شهرستان به شمار می‌آید.

بافت قالی، قالیچه، گلیم و گیوه که بیش‌تر توسط روستاییان و عشایر انجام می‌شود. قالی‌های این شهرستان با طرح همدان بافته و صادر می‌شود. شهرستان نهاوند به علت دارا بودن موقعیت جغرافیایی ویژه، آب فراوان و خاک مستعد از نواحی ممتاز استان همدان به شمار می‌رود و اساس اقتصاد آن بر کشاورزی، دام‌داری و صنایع دستی استوار است. عمده صادرات این منطقه را گندم، چغندر قند،‌انواع‌میوه، بنشن، خشک‌بار، قالی، لبنیات، دام زنده و تره‌بار تشکیل می‌دهد. شهرستان نهاوند از مکان‌‌های دیدنی و تاریخی متعددی برخورداراست. سرآب‌گاماسیاب،سرآب‌ملوسان،سرآب‌فارسبان،سرآب‌کنگاور، کهنه‌جنگل‌‌و سرآب‌گیان، خرابه‌های قلعه سرسام گبری، کتیبه و ستون‌های معبدلااودیسه، تپه باستانی گیان، حمام حاج آقا تراب، مسجد جامع نهاوند،مقبره شیخ ابوالعباس نهاوندی، مقبره نعمان‌ابن مقرن، شاه‌زاده محمد و علی، تالاب وسج، تالاب (آب‌بند) رودباری و بوستان جنگلی ابوذر از جمله مکان‌های دیدنی و تاریخی این شهرستان به شمار می‌آیند.

مکان‌های دیدنی و تاریخی
سرآب‌گاماسیاب، سرآب‌ملوسان، سرآب‌فارسبان، سرآب‌کنگاور، کهنه‌جنگل‌‌وسرآب‌گیان،خرابه‌های قلعه سرسام گبری،کتیبه و ستون‌های معبدلااودیسه، تپه باستانی گیان، حمام حاج آقا تراب، مسجد جامع نهاوند،مقبره شیخ ابوالعباس نهاوندی، مقبره نعمان‌ابن مقرن، شاه‌زاده محمد و علی، تالاب وسج، تالاب (آب‌بند) رودباری و بوستان جنگلی ابوذر از جمله مکان‌های دیدنی و تاریخی این شهرستان به شمار می‌آیند.

سراب گیان – عکاس :Hamid Reza Malmir

کشاورزی و دامداری

منطقه نهاوند دارای سراب‌های زیادی است که باعث شده اند کشاورزی منطقه از رونق خاصی برخوردار باشد. مهم‌ترین محصولات این شهرستان عبارتند از گندم، چغندر قند، تره بار مانند خیار و هندوانه، توتون و دانه‌های روغنی. هم چنین باغ‌داری نیز در شهرستان نهاوند دارای رونق خاصی است و انواع میوه مانند سیب، آلبالو، گیلاس، گلابی و انگور به حد وفور به عمل می‌آید که بعضی به صورت تازه و بعضی به صورت خشکبار صادر می‌شود.
دام داری را می‌توان مهم‌ترین رشته فعالیت اقتصادی نهاوند و توابع آن دانست که از دیر باز به علت موقعیت خاص منطقه و مراتع مرغوب آن رونق ویژه داشته است.
پرورش دام در این شهرستان بیش‌تر شامل گوسفند و بز بوده که توسط روستاییان و عشایر صورت می‌گیرد. دام‌داری در این شهرستان برسه نوع است : دام‌داری روستایی، دام‌داری ایلات (متحرک) و دام‌داری صنعتی که شامل ۸۶ مرغ‌داری گوشتی، واحدهای تولید تخم‌مرغ و چندین واحد زنبور داری صنعتی با تعداد ۲۵ هزار کندوی مدرن در سطح شهرستان می‌شود.

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
نظریه‌های مختلفی از پیشینه این منطقه باستانی باقی مانده است. برخی از مورخین نهاوند را محل پهلو گرفتن کشتی نوح می‌دانند. به استناد تحقیقات پروفسور گریشمن در تپه گیان (روستایی در ۱۸ کیلومتری جنوب باختری نهاوند ) در حدود ۳۷ قرن قبل از میلاد مسیح قومی در این منطقه زندگی می‌کرد که تمدنی شبیه تمدن بین النهرین داشت و بعدها به دست اقوام دیگر اروپایی و آسیایی از بین رفت. نهاوند همگام با همدان از شهرهای مهم و آباد دوران مادها و در زمان هخامنشیان یکی از مراکز لشگری و سوق الجیشی خشایار شاه بوده است. نهاوند مقارن انقراض هخامنشیان در حمله اسکندر مورد تاخت و تاز قرار گرفت، اما به کمک دژ و باروهای محکم در امان ماند. سلوکیان نیز به این شهر حمله کردند و پس از فتح آن مدتی در آنجا اقامت داشتند. وضعیت شهر نهاوند در دوره فرمان‌روایی اشکانیان به درستی معلوم نیست، اما می‌دانیم که در دوره ساسانیان، یزدگرد سوم دژ محکمی در آن بنا کرد که تابستان‌ها را در آن به سر می‌برد. در این زمان نهاوند یکی از هفت اسپهبد نشین ایران بوده از نظر سوق الجیشی از نقاط مهم محسوب می‌شده است. در حمله اعراب به ایران، نهاوند محل یکی از سخت‌ترین پایداری‌های سپاهیان ایران در مقابل اعراب بود. گفته می‌شود که مقبره خواجه نظام الملک وزیر ملک شاه سلجوقی، که در بین راه بازدید از نظامیه بغداد به دست یکی از فداییان اسماعیلیه به قتل رسید، در شهر نهاوند است. در دوره قاجار، ناصر الدین شاه ضمن بازدید از این شهر دستور داد تا قلعه نهاوند را که اثری تاریخی محسوب می‌شد، خراب و ویران کنند.